Wat is daltononderwijs?

Dalton Dokkum is een daltonschool. Dit type onderwijs bestaat al sinds 1918 en wordt wereldwijd op veel scholen toegepast. Alleen al in Nederland zijn rond de vijfhonderd daltonscholen. Op onze school houdt dit in dat er gewerkt wordt via de zogenaamde daltonkernwaarden: samenwerking, vrijheid en verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en reflectie. Tijdens de lessen komen leerlingen en ook docenten deze daltonkernwaarden op verschillende manieren tegen.

Daltonkernwaarden zijn een heel leven waardevol…

Samenwerking

Dalton Dokkum is een leefgemeenschap waar leerlingen, leerkrachten, ouders, schoolleiding en bestuur samen leven en werken; samenwerken dus. Onze school is een samenleving in het klein! We leren van én met elkaar. Door samenwerking ontwikkelen leerlingen sociale vaardigheden en leren ze reflecteren. In de lessen, tijdens mentorgesprekken en op andere momenten gaan we aan de slag met reflecteren, zoals het aangaan van de dialoog, het leren omgaan met teleurstelling en het ervaren van een (meer)opbrengst uit de samenwerking. Het uiteindelijke doel is democratisch burgerschap.

Vrijheid en verantwoordelijkheid

Het bieden van vrijheid op school wordt nog weleens opgevat als ‘vrijheid blijheid’. De leerling moet alles zelf maar doen en daarbij de juiste besluiten weten te maken. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Vrijheid in het daltononderwijs betekent dan ook heel wat anders. Op daltonscholen heerst er geen vrijblijvendheid. Leerlingen mogen er niet zo maar doen wat ze willen en ze hebben ook niet de vrijheid om niet naar school te gaan. In het daltononderwijs krijgen leerlingen wel meer vrijheid om hun schoolwerk naar eigen inzicht te plannen. Dit proces wordt op een daltonschool door docenten en andere experts begeleid. Elke leerling is namelijk uniek en heeft soms meer, soms minder tijd of hulp bij dit proces nodig.

Naast het geven van vrijheid leert de leerling tegelijkertijd verantwoordelijkheid te nemen voor de keuzes hij of zij in dit proces maakt. Deze verantwoordelijkheid wordt op verschillende momenten ook met de leerling besproken. Fouten maken hoort en mag bij dit proces. Het doel is leerlingen te laten zien dat ze keuzes mogen maken en te tonen dat ze deze verantwoordelijkheid ook kunnen dragen.

Zelfstandigheid

Zelfstandig leren en werken op een daltonschool is actief leren en werken. Een leerling wil doelgericht werken aan een taakl of opdracht en is in staat om tijdens dit leerproces hulp te zoeken indien noodzakelijk. Deze manier van werken stimuleert het probleemoplossend denken van leerlingen.

Om later als volwassene goed te kunnen functioneren moet een leerling leren beoordelen welke beslissingen hij/zij moet nemen en wat de gevolgen daarvan zijn. De keuzevrijheid dwingt een leerling tot het nemen van zelfstandige beslissingen die voor hem effectief en verantwoord zijn.

Reflectie

Reflectie, nadenken over je eigen gedrag en je eigen werk, is op Dalton Dokkum belangrijk. Leerlingen denken dagelijks na over wat zij op school gaan doen: Met welk vak ga in aan de slag? Waar ga ik zitten? Werk ik alleen of samen aan deze taak? Besteed ik meer tijd aan een leuk of een moeilijk vak in het daltonuur? Achteraf worden dergelijke processen beoordeeld en wordt in gesprekken (bv. met de persoonlijk mentor) regelmatig de inschattingen vooraf en de beoordelingen achteraf met elkaar vergeleken. Op andere aspecten van het werken in de klas reflecteren we op een soortgelijke wijze. Zo bouwen we geleidelijk de vaardigheid in het zelfstandig werken en het samenwerken op.

Niet alleen leerlingen doen aan reflectie op Dalton Dokkum. Het kritisch benaderen van onderwijskundige ontwikkelingen en inzichten is op een daltonschool vanzelfsprekend. Iedere docent die werkt bij Dalton Dokkum reflecteert op zijn/haar onderwijspraktijk en professioneel handelen. Deze manier van reflecteren helpt ons om het onderwijs op Dalton Dokkum op niveau te houden.